طیف سنجی یا اسپکتروسکپی
١٤٠٢/١١/٥
طیف سنجی یا اسپکتروسکوپی
در این مقاله ابتدا تفاوت بین طیف سنجی و اسپکتروسکوپی را بررسی می کنیم. می گویند این دو مفهوم با هم فرق دارند. طیف سنجی اساساً مطالعه چگونگی تعامل نور و ماده است، اما طیف سنجی روشی است که برای مطالعه طیف های خاص استفاده می شود. در این مقاله به معرفی چند نمونه از اسپکتروسکوپی و اسپکتروفتومتری نیز می پردازیم و این دستگاه ها را به اختصار شرح می دهیم.
ممکن است فکر کنید که اسپکتروسکوپی و اسپکتروفتومتری با هم تفاوتی ندارند و می توانید از این دو مفهوم به جای هم استفاده کنید. اما باید بگوییم که نیست و این مفاهیم کاملاً از یکدیگر جدا هستند. بنابراین در زیر به تعریف این دو مفهوم می پردازیم.
طیف سنجی
اسپکتروسکوپی از کلمه لاتین specere به معنای نگاه کردن و از کلمه یونانی skopia به معنای نگاه کردن گرفته شده است. طیف سنجی اساساً مطالعه چگونگی تعامل نور و ماده است. به این ترتیب نور با ماده برخورد می کند و نتیجه این برخورد نور و ماده برهم کنش است. امواج الکترومغناطیسی به دست آمده از برهمکنش بین ماده و نور اولیه اطلاعات مفیدی در مورد نمونه در اختیار ما قرار می دهد. به همین دلیل طیف سنجی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در طیف، امواج الکترومغناطیسی (معمولاً به شکل نور) به اجزای آن تقسیم می شوند. در تمام اسپکتروفتومترهای نوری یک آشکارساز طول موج وجود دارد. این تقسیم کننده ها شامل گریتینگ ها یا تداخل سنج ها برای جداسازی طول موج های مختلف نور هستند. البته در زمان های قدیم از منشورها برای جداسازی طول موج های مختلف امواج الکترومغناطیسی استفاده می شد. اما امروزه استفاده از طناب رایج تر شده است.
در ادامه قصد داریم چند نمونه از دستگاه های طیف سنجی را شرح دهیم.
طیف نجومی
این نوع طیف سنجی عمدتاً به تجزیه و تحلیل اجسام در فضا می پردازد. از یک تجزیه و تحلیل طیفی ساده از یک جسم نجومی، می توان طیف تابش الکترومغناطیسی را اندازه گیری کرد و طول موج آن را تعیین کرد. این اندازه گیری می تواند اطلاعات مفیدی در مورد ترکیب شیمیایی، دما، فاصله و سرعت یک جسم (به عنوان تابعی از طول موج و سرعت نور) ارائه دهد.
طیف جذبی
طیف سنجی جذبی که به اسپکتروفتومتر معروف است، میزان جذب یا انتقال نور را اندازه گیری می کند. یک طیف سنج اساسا یک ابزار تجزیه و تحلیل شیمیایی است. به این معنی که با این ابزار می توان تحلیل های کمی و کیفی انجام داد. برای مثال، می‌توانیم غلظت یک آنالیت را تعیین کنیم یا اجزای آن را از طیف جذبی آنالیت تشخیص دهیم. طیف سنج uv-vis از قانون بیر-لامبرت برای محاسبه غلظت استفاده می کند.
در این دستگاه ابتدا نور به مواد تابیده می شود. در اثر عبور نور از ماده، یک درصد نور جذب و یک درصد نور از نمونه عبور می کند. سپس نور عبوری به اجزای خود تجزیه می شود و اطلاعات مربوط به نمونه را برای ما آشکار می کند. البته توجه داشته باشید که مکانیسم و عملکرد دستگاه به سادگی گفته شده در این مقاله نیست. از آنجایی که قبلاً اسپکتروفتومتری، نحوه کار با این دستگاه و اساس عملکرد آن را توضیح دادیم، در اینجا به توضیحات مختصری اکتفا می کنیم.
اسپکترومتری
طیف سنجی روشی است که برای مطالعه طیف های خاص استفاده می شود. به طور کلی تفاوت بین طیف سنجی و اسپکتروفتومتری را می توان در دو بند خلاصه کرد.
طیف سنجی علمی است که برهمکنش ماده و انرژی تابشی را مطالعه می کند. در حالی که اسپکتروفتومتری روشی است که برای اندازه گیری کمی طیف استفاده می شود.
اسپکتروسکوپی هیچ نتیجه ای منتشر نکرد. به عبارت دیگر رویکردی نظری است. در حالی که طیف سنجی علم بدست آوردن نتایج است.
برخی از روش های واقعی که با استفاده از آن از اسپکتروفتومتری استفاده می کنیم عبارتند از:
• از یک طیف منحصر به فرد برای تعیین ترکیب شیمیایی، دما و سرعت اجرام در فضا استفاده می کند
• غربالگری و تجزیه و تحلیل متابولیسم دارو و بهبود ساختار
• اندازه گیری مواد شیمیایی موجود در یک نمونه یا نانوذرات با نسبت جرم به بار آنها با استفاده از طیف سنج جرمی.
اسپکتروسکوپی
طیف سنجی اشعه ایکس پراکنده انرژی، برای شناسایی عناصر در یک نمونه استفاده می شود. در این روش، طیف‌سنجی از امواج الکترومغناطیسی پرانرژی مانند اشعه ایکس برای حذف الکترون‌های هسته (یعنی الکترون‌هایی که در بیرونی‌ترین پوسته نیستند و در نزدیکی هسته قرار دارند) استفاده میکند.
این تکنیک مبتنی بر قانونی به نام قانون موزلی است. این قانون بیان می کند که رابطه مستقیمی بین فرکانس نور منتشر شده توسط تابش اشعه ایکس و عدد اتمی وجود دارد. حذف الکترون ها از سیستم حفره هایی ایجاد می کند. در این حالت، از آنجایی که الکترون از پوسته نزدیک هسته جدا شده است، الکترونی با انرژی بالاتر حفره را پر کرده و انرژی آزاد می کند.
بنابراین در پایین ترین سطح انرژی قرار دارد. این انرژی آزاد شده برای هر عنصر در جدول تناوبی منحصر به فرد است. به همین دلیل می توان از این روش برای شناسایی عناصر استفاده کرد. شکل زیر یک مثال ساده از نحوه عملکرد eds را نشان می دهد. حروف k، l و m تعداد n الکترون در آن پوسته را نشان می دهد (k الکترون های نزدیک به هسته n = 1 دارند). α و β اندازه انتقال را نشان می دهند. بنابراین انتقال از m به l یا l به k به عنوان lα یا kα توصیف می شود و انتقال از m به k به عنوان kβ نشان داده می شود.
در ادامه لیست محصولاتی که سیتیژن در ارتباط با اسپکتروسکوپی عرضه میکند، آورده می شوند:
1- دی کلرومتان برای اسپکتروسکپی کد 106048 مرک آلمان
2- 2,2,4 تری متیل پنتان برای اسپکتروسکپی کد 104718 مرک آلمان
3- پتاسیم برماید برای اسپکتروسکپی کد 104907 مرک آلمان
4- 2 پروپانول برای اسپکتروسکپی کد 100993 مرک آلمان
5- تری فلوئورو استیک اسید کد 108262 مرک آلمان
6- متانول برای اسپکتروسکپی کد 106002 مرک آلمان
7- استون برای اسپکتروسکپی کد 100022 مرک آلمان
8- اتیل استات برای اسپکتروسکپی کد 100863 مرک آلمان
9- ان هگزان برای اسپکتروسکپی کد 104372 مرک آلمان
10- ان پنتان برای اسپکتروسکپی کد 107179 مرک آلمان
11- تترا کلرو اتیلن برای اسپکتروسکپی کد 100965 مرک آلمان
12- ان هپتان برای اسپکتروسکپی کد 104366 مرک آلمان
13- دی متیل سولفوکساید برای اسپکتروسکپی کد 102950 مرک آلمان
14- ترت بوتیل متیل اتر برای اسپکتروسکپی کد 101984 مرک آلمان
15- اتانول مطلق برای اسپکتروسکپی کد 100980 مرک آلمان
16- سیکلو هگزان برای اسپکتروسکپی کد 102822 مرک آلمان
17- کلروفرم برای اسپکتروسکپی کد 102447 مرک آلمان
18- 2 متیل بوتان برای اسپکتروسکپی کد 106056 مرک آلمان
19- دی اتیل اتر برای اسپکتروسکپی کد 100930 مرک آلمان
20- تولوئن اسپکتروسکپی کد 108331 مرک آلمان
21- تترا هیدرو فوران اسپکتروسکپی کد 108110 مرک آلمان
22- ان و ان دی متیل فرم آمید برای اسپکتروسکپی کد 102937 مرک آلمان
23- کربن دی سولفید برای اسپکتروسکپی کد 102210 مرک آلمان
لازم به ذکر است که استفاده از اخبار و مقالات سایت با ذکر منبع بلامانع می باشد.
« کلیه کالاهای ارائه شده توسط این فروشگاه صرفا جنبه تحقیقاتی و آزمایشگاهی داشته و کاربرد دارویی و خوراکی ندارند »
1- دی کلرومتان برای اسپکتروسکپی کد 106048 مرک آلمان
2- 2,2,4 تری متیل پنتان برای اسپکتروسکپی کد 104718 مرک آلمان
3- پتاسیم برماید برای اسپکتروسکپی کد 104907 مرک آلمان
4- 2 پروپانول برای اسپکتروسکپی کد 100993 مرک آلمان
5- تری فلوئورو استیک اسید کد 108262 مرک آلمان
6- متانول برای اسپکتروسکپی کد 106002 مرک آلمان
7- استون برای اسپکتروسکپی کد 100022 مرک آلمان
8- اتیل استات برای اسپکتروسکپی کد 100863 مرک آلمان
9- ان هگزان برای اسپکتروسکپی کد 104372 مرک آلمان
10- ان پنتان برای اسپکتروسکپی کد 107179 مرک آلمان
11- تترا کلرو اتیلن برای اسپکتروسکپی کد 100965 مرک آلمان
12- ان هپتان برای اسپکتروسکپی کد 104366 مرک آلمان
13- دی متیل سولفوکساید برای اسپکتروسکپی کد 102950 مرک آلمان
14- ترت بوتیل متیل اتر برای اسپکتروسکپی کد 101984 مرک آلمان
15- اتانول مطلق برای اسپکتروسکپی کد 100980 مرک آلمان
16- سیکلو هگزان برای اسپکتروسکپی کد 102822 مرک آلمان
17- کلروفرم برای اسپکتروسکپی کد 102447 مرک آلمان
18- 2 متیل بوتان برای اسپکتروسکپی کد 106056 مرک آلمان
19- دی اتیل اتر برای اسپکتروسکپی کد 100930 مرک آلمان
20- تولوئن اسپکتروسکپی کد 108331 مرک آلمان
21- تترا هیدرو فوران اسپکتروسکپی کد 108110 مرک آلمان
22- ان و ان دی متیل فرم آمید برای اسپکتروسکپی کد 102937 مرک آلمان
23- کربن دی سولفید برای اسپکتروسکپی کد 102210 مرک آلمان
لازم به ذکر است که استفاده از اخبار و مقالات سایت با ذکر منبع بلامانع می باشد.
« کلیه کالاهای ارائه شده توسط این فروشگاه صرفا جنبه تحقیقاتی و آزمایشگاهی داشته و کاربرد دارویی و خوراکی ندارند »
استفاده از مقالات سایت با ذکر منبع بلامانع است